Over windenergie

Windenergie op land is één van de goedkoopste en meest efficiënte bronnen van duurzame energie. Daarmee is het onmisbaar in de energietransitie. Het gebruik van fossiele energiebronnen heeft namelijk nadelige effecten op het leefmilieu. Denk aan klimaatverandering, luchtverontreiniging, zure regen en olierampen. Windenergie heeft deze nadelen niet. 

Daarnaast komen de brandstoffen voor onze energievoorziening voor een groot deel uit politiek instabiele regio’s. Dat geldt niet voor windenergie. Windenergie maakt ons dus minder afhankelijk van politieke conflicten elders.

Op de website www.windvoorjou.nl is meer te lezen over het hoe en waarom van windenergie. De onderstaande video geeft ook uitleg over windenergie.

Eén windturbine van 4.2 MW van Windpark Spui voorkomt de uitstoot van zo’n 7.700 ton CO2 per jaar (www.milieubarometer.nl/ ) Dit is te vergelijken met de CO2-uitstoot van 300 personenauto’s, die ieder 25.000 kilometers per jaar rijden (bron: www.co2emissiefactoren.nl).  

De hoeveelheid energie die nodig is om een windturbine te fabriceren, te plaatsen, te onderhouden en na 20 jaar te verwijderen (de hele levenscyclus), wordt door een windturbine in drie tot zes maanden uit de wind teruggewonnen (bron: https://www.milieucentraal.nl/klimaat-en-aarde/energiebronnen/windenergie/)

*  bovenstaande cijfers zijn op basis van gegevens per januari 2020
 

Windturbines in zee plaatsen is mogelijk en wordt ook gedaan. Om voldoende duurzame energie te kunnen produceren, zijn echter windturbines op zee en op land nodig. Windturbines op land zijn nog steeds de goedkoopste en meest efficiënte bronnen van duurzame energie. Dit komt omdat windturbines op zee gecompliceerder zijn om te bouwen. De fundering en plaatsing van een dergelijke molen is niet eenvoudig. Dicht langs de kust hebben we te maken met vogeltrekroutes. Verderop in zee kun je er lastig bijkomen. Een windturbine op zee is (op dit moment) twee tot drie keer duurder dan een windturbine op land. En ondanks dat het op zee veel harder waait en het daarom rendabeler lijkt om alle windturbines daar te plaatsen, is dat op dit moment nog niet het geval. In het Klimaatakkoord (d.d. 28 juni 2019) staat het voornemen om naast de 6.000 M.W. op land ook 4500 MW op zee te realiseren.

Een turbine heeft een zeker vermogen, waarmee het energie produceert. Het generatorvermogen van een windturbine geeft aan wat de turbine maximaal kan produceren. Meestal is de productie lager, omdat de omstandigheden niet altijd optimaal zijn. Het waait niet altijd en soms is onderhoud nodig. Een turbine van 4.200 kW (4.2 MW), die op vol vermogen draait gedurende een uur, produceert 4.200 kWh stroom. Een huishouden verbruikt gemiddeld zo'n 3.500 kWh per jaar.

1 MW = 1.000 kW = 1.000.000 Watt
1 MWh = 1.000 kWh = 1.000.000 Wattuur.

Een windturbine heeft een gemiddelde levensduur van zo'n 15 tot 20 jaar. Wanneer de windturbines na de periode vervangen zouden moeten worden, kan worden gekeken of de levensduur verlengd kan worden. Ook kan dan opnieuw bekeken worden of er behoefte is aan een nieuwe windturbine. Wellicht zijn er in de toekomst andere vormen van duurzame energie beschikbaar. Eventueel kan de windturbine weer afgebroken worden, zonder schade aan het landschap achter te laten.

De vijf turbines hebben een masthoogte van 135 meter. De rotordiameter is 126 meter en de tiphoogte is 198 meter. 

Ja, de windturbines hebben verlichting. Dit is een wettelijke eis, die gesteld is aan obstakels hoger dan 100 meter. Dit in verband met vliegverkeer zoals: burgerluchtvaart, reddingshelikopters, militair vliegverkeer, vliegscholen etc. De turbine heeft twee soorten verlichting:

• wit flitsend licht met een intensiteit van 20.000 candela* voor overdag en
• voor de schemer- en nachtperiode een rood continue verlichting met een intensiteit van 2000 candela.

* candela is de eenheid voor lichtsterkte

Ondanks dat het Windpark Spui voldoet aan alle wettelijk eisen, realiseren wij ons dat het windpark op sommige momenten overlast kan veroorzaken. Zowel qua geluid als qua slagschaduw. In de afgelopen maanden hebben we telkens getracht opmerkingen over slagschaduw direct op te pakken. En, indien de overlast hiervan buiten de afgesproken normen kwam, hebben we onze programmatuur hierop aangepast. Daarnaast loopt inmiddels de burenregeling, waarmee we individuele oplossingen op maat in nauwe samenspraak met de directomwonenden proberen te realiseren. Ook zijn we bezig met de opzet van een aanvullend programma met de titel “Extra Inzet”.

Bij weinig wind draait een windturbine langzaam en is deze nauwelijks hoorbaar. Vanaf windkracht 3 neemt het geluid toe, net als dat van de omgeving door het effect van de wind op bomen en blaadjes. De Rijksoverheid heeft vastgesteld hoeveel windturbinegeluid er gemiddeld per jaar op de gevel van een huis is toegestaan. Hiervoor wordt de speciale maat Lden gebruikt. De afkorting Lden staat voor Level day-evening-night. Er wordt rekening gehouden met verschillende dagdelen (dag, avond en nacht). Omgevingsgeluid wordt ’s avonds en ’s nachts als hinderlijker ervaren dan overdag, omdat het in die periodes buiten stiller is en het geluid van bijvoorbeeld een windturbine daardoor meer opvalt. 

In de Wet Milieubeheer is beschreven dat een windturbine gemiddeld per jaar niet meer geluid mag maken dan Lden 47 dB (A) (decibel) op de gevel van een huis. In de norm van Lden 47 dB is ook rekening gehouden met het optreden van laagfrequent geluid, dat een onderdeel is van het geluidsspectrum van windturbinegeluid.

Als de zon op de mast en de rotor van een windturbine schijnt, veroorzaakt dit een (bewegende) schaduw. We noemen dit slagschaduw. Als slagschaduw op het raam van een woning valt, kan de wisseling tussen schaduw en zon hinderlijk zijn doordat deze wordt ervaren als flikkering. Dit geldt vooral in het voor- en najaar, als de zon wat lager staat.

Het is wettelijk vastgelegd hoeveel slagschaduw er jaarlijks op een huis in de directe omgeving mag vallen. De wet schrijft voor dat de hinderduur door slagschaduw jaarlijks gedurende niet meer dan 17 dagen meer dan 20 minuten mag bedragen.

Om te voorkomen dat de wettelijke norm op het gebied van slagschaduw overschreden wordt, zijn er maatregelen genomen. Zo heeft de windturbine een stilstand voorziening. De windturbines zijn zo geprogrammeerd dat zij op tijden, waarop ze meer dan wettelijk toegestane slagschaduwhinder veroorzaken én dat de zon schijnt, worden stilgezet. Hiervoor zijn de turbines uitgerust met een zonnesensor. Op deze manier wordt nooit meer dan de wettelijk toegestane slagschaduwhinder bij woningen veroorzaakt.

Wanneer je in het verlengde van een lijnopstelling van windturbines staat, dan hoor je inderdaad het geluid van alle windturbines in deze lijnopstelling. Zowel de meest nabijgelegen turbine als de daarachterliggende turbines dragen bij aan de geluidbelasting op deze plek. Maar, hoe verder de turbine van je afstaat hoe minder groot deze bijdrage aan de geluidsbelasting is.

De bijdrage van de verderaf gelegen turbines is een stuk lager dan de bijdrage van de turbine die het dichtstbij staat. Je ervaart dus de cumulatieve geluidbelasting van de turbines in de lijnopstelling. Bij de berekening en beoordeling van de geluidbelasting van de turbines is rekening gehouden met cumulatie en de bijdrage van alle turbines van het windpark. Cumulatie treedt op rondom het windpark, niet alleen in de lijn. Op het onderstaande kaartje is dit inzichtelijk gemaakt

Geluid van windturbines wordt in hoofdzaak veroorzaakt door het bewegen van de rotorbladen door de lucht. Een groot deel van de rotatie en dus de geluidproductie vindt plaats zonder dat de bladen van de rotor langs de mast komen. Dit betekent dat de bijdrage van het moment dat de rotor de mast passeert en het geluid in de mast reflecteert gering is. Daarnaast is de mast niet een platte spiegel, maar loopt deze bol. Het is een cilinder. Daarmee is het reflectieoppervlak, waarmee het geluid één richting op gereflecteerd wordt nog kleiner. Het effect van het aanbrengen van b.v. absorptiemateriaal op de mast zal daarom zeer klein zijn.

De bijdrage van de generator en andere inwendige systemen op de totale geluidproductie van de windturbine is minimaal. Bij moderne turbines wordt het grootste deel van het geluid veroorzaakt door de rotorbladen die door de lucht bewegen. Dit noemen we het aerodynamische geluid. Dit wordt veroorzaakt door turbulenties rondom de rotorbladen.

Laagfrequent geluid is voor mensen het laagst hoorbare frequentiegebied: 20-100 Hz. Uit praktijkmetingen en de literatuur blijkt dat windturbines geen ander laagfrequent geluid produceren, dan andere bekende geluidbronnen zoals ventilatoren, verwarmingspompen, koelinstallaties etc. Laagfrequent geluid is een vast onderdeel van het normale geluid. De wettelijke norm voor normaal geluid beschermt daardoor ook voor laagfrequent geluid.

Overdag is het normale geluidsniveau in Nederland omstreeks 50 à 60 dB(A). Een geluidmeter meet al het geluid wat erop terecht komt. Inclusief reflectie van harde oppervlakten, zoals een gevel. Het is daarbij zeer lastig na te gaan welke bijdrage elke individuele bron heeft op deze meting. Het ligt voor de hand dat naast het geluid van de windturbines er nog diverse andere omgevingsgeluiden zijn, die aan het totale gemeten geluidsniveau bijdragen. Het totale geluidsniveau wat wordt gemeten, is dus een optelsom van alle geluiden afkomstig van alle bronnen rond het huis.

Temperatuur heeft een complex effect op de geluidoverdracht naar de omgeving, maar niet direct op de geluidproductie van de turbine. Voor de geluidproductie van turbines is vooral de windsnelheid van belang. De lagere temperatuur kan wel samengaan met lagere windsnelheden. Dit heeft dan direct tot gevolg dat de turbine minder geluid produceert en ook minder geluid waargenomen wordt. Ook de windrichting is van belang. Het kan zijn dat de wind bij een lagere temperatuur bijvoorbeeld uit het oosten komt in plaats van het westen. Dit kan ook resulteren in een lager geluidniveau ter plaatse.

Het weer is dus van grote invloed op de geluidproductie van turbines en op de geluidoverdracht. Er zijn daarbij een hoop variabelen, die een rol spelen. Het is dan ook niet vreemd dat de ene keer windturbines goed hoorbaar zijn en andere momenten niet of nauwelijks.

Het klopt dat windturbines extra luchtdruk veroorzaken. Deze drukgolven noemen we geluidgolven. In de wettelijke normen voor geluid wordt tevens rekening gehouden met de hoeveelheid luchtdruk die windturbines mogen veroorzaken. Deze normen gelden op de gevel van een woning. Het windpark voldoet aan alle geluidsnormen, waaronder die voor het veroorzaken van drukgolven; er is dus geen sprake van gevaar in welke vorm dan ook.

Het windpark streeft ernaar dat de windturbines 24/7 in werking zijn, aangezien de exploitatie hierop is gebaseerd. Stilstand wordt daarom tot een minimum beperkt en komt in beginsel alleen voor bij een storing, bij geplande stilstand om bijvoorbeeld slagschaduw te verminderen of wanneer onderhoud is gepland.

Lden (Level day – evening – night) staat voor jaargemiddelde geluidsbelasting gedurende een hele dag en wordt uitgedrukt in decibel. Het gaat hier om het maximaal gemiddeld aantal decibel dat er door het windpark mag worden geproduceerd. Het werkelijke beleefde geluid (in decibel) kan hoger liggen, omdat niet alleen van de windmolens geluid afkomt, maar ook van andere geluidsbronnen in de omgeving.

Rondom Windpark Spui gelden een aantal ringen, waarbinnen het geproduceerde geluid afneemt naarmate de afstand tot het windpark groter wordt. In onderstaande figuur zijn 4 geluidscontouren ingetekend, waarbij in de meest dichtbije zone sprake is van maximaal 47 dB Lden, terwijl de buitenste contour betrekking heeft op maximaal 41 dB Lden.

In bijlage 4, paragraaf 2.6 van de Activiteitenregeling milieubeheer (https://wetten.overheid.nl/) staat omschreven op welke manier het geluid van windturbines te handhaven is. De omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid volgt deze methode. De rapportage die hieruit volgt, is vervolgens te controleren door iedere andere partij. Als daar fouten in ontdekt worden, kan de omgevingsdienst daarop worden aangesproken. Er is bij de omgevingsdienst geen enkel belang, anders dan het handhaven van hetgeen in de activiteitenregeling is omschreven.

Handhaving door geluidmetingen bij woningen is zeer complex tot onmogelijk. Dit juist door de aanwezigheid van stoorlawaai afkomstig van andere bronnen. Wel kan met metingen aan de geluidbron onderzocht worden of de geluidspecificaties van de leverancier kloppen. En dat is wat de handhavers ook doen.

Met behulp van metingen aan de windturbines is na te gaan of de bronsterkte van de windturbines overeenkomt met de opgegeven bronsterkte door de leverancier. Mochten de windturbines een hogere bronsterkte hebben dan waarmee gerekend is, dan moet onderzocht worden welke consequentie dat heeft. Uit de diverse onderzoeken blijkt echter telkens dat voldaan wordt aan de norm. Daarnaast is het ook mogelijk de jaarlijkse geluidemissie te controleren aan de hand van de productie over dat jaar. Tot nu toe voldoet ook dit aan de norm. Metingen en berekeningen zijn gebonden aan de voorschriften in bijlage 4 van de Activiteitenregeling milieubeheer (https://wetten.overheid.nl/). Alle rapportages in dit soort kwesties zijn op te vragen bij de Provincie Zuid-Holland (het bevoegd gezag).

De huidige norm (2020) is niet anders dan de norm in 2014. Dit is nog steeds een jaargemiddelde geluidbelasting van 47 dB Lden en een gemiddeld nachtniveau van 41 dB Lnight. In bijlage 4 van de Activiteitenregeling milieubeheer (https://wetten.overheid.nl/) staat beschreven op welke manieren deze norm te handhaven is.

De methode om te handhaven is beschreven in paragraaf 2.6 van bijlage 4 van de Activiteitenregeling milieubeheer (https://wetten.overheid.nl/). Deze methode betreft een steekproefsgewijze controle van het geluidvermogen van de windturbine bij enkele windsnelheden. Het is aan de Omgevingsdienst Zuid Holland Zuid (OZHZ) om te beoordelen hoe uitgebreid deze metingen uitgevoerd moeten worden en bij welke (relevante) windsnelheden. Als uit de controlemetingen afwijkingen blijken met de opgegeven geluidvermogen niveaus van de leverancier, die gebruikt zijn in het prognoseonderzoek, dan kan een uitgebreidere meetcampagne ingezet worden. Tot nu toe is dat niet nodig gebleken.

Bij de ontwikkeling, financiering en realisatie is het uitgangspunt dat de windturbines binnen de bandbreedte van wet- en regelgeving 24/7 beschikbaar zijn om te produceren; dit bepaalt de haalbaarheid van de zgn. business case. In de businesscase is geen rekening gehouden met het additioneel stilzetten van de turbines. Een uur stilstand per dag komt neer op ruim 4% minder beschikbare tijd om te produceren. per jaar. Daarnaast heeft het geregeld stilzetten negatief effect op de levensduur van de windturbines.

Overigens voldoende we in de huidige situatie kwa geluidsproductie aan de wet- en regelgeving.

Het windpark voldoet aan de in de wet-en regelgeving gestelde voorwaarden. Qua beleefde overlast door omwonenden erkennen we dat we hier meer reacties over ontvangen, dan we normaal gesproken gewend zijn. Hierbij is het van belang om te realiseren dat er in het begin altijd enige overlast wordt beleefd door omwonenden.

De participatieovereenkomst bestaat uit 7 onderdelen, die ieder een eigen ritme kennen. Dit impliceert dat sommige onderdelen al volledig zijn uitgevoerd en andere zich in de opstartfase bevinden en weer andere al redelijk op dreef zijn. Alle 7 onderdelen zullen conform afspraak worden uitgevoerd.

Alle reacties die binnenkomen via de website of het telefoonnummer worden beoordeeld en voorzien van een reactie. Wel is het zo dat we, bij herhaalde melding van gelijke klachten, niet telkens de eerdere reactie opnieuw toesturen.

Allereerst zijn we druk geweest met het opstarten van het windpark en het doen van technische aanpassingen als reactie op meldingen van slagschaduw e.d. Inmiddels zijn er al diverse bewoners benaderd om invulling te geven aan de burenregeling. Daarnaast is gebleken dat er naast de woningen die in aanmerking komen ook bewoners zijn die overlast ervaren, maar niet binnen de burenregeling vallen. Voor hen zijn we een aanvullende aanpak aan het opzetten onder de titel “Extra Inzet”.

Jaarlijks wordt er door het windpark een bedrag van € 21.000,- in het gebiedsfonds ingelegd. Een nog op te richten stichting gaat het beheer hierover voeren. Het bestuur van de stichting zal idealiter bestaan uit vertegenwoordigers van de 5 kernen Goudswaard, Piershil, Nieuw Beijerland, Simonshaven en Hekelingen.

Conform afspraak is op 27 augustus via de website en andere media gecommuniceerd dat de obligatieregeling voor 3 weken exclusief open stond voor directomwonenden. Hiervan is door diverse omwonenden gebruik gemaakt. Na sluiting van deze “voorkeursperiode” is de regeling opengezet voor derden en snel daarna ook volledig ingevuld.

Wij zijn op dit moment aan het onderzoeken welke data er vanuit het windpark op constante basis beschikbaar is en welk deel hiervan geschikt is om te delen met omwonenden, zonder dat we hiermee concurrentiegevoelige informatie ontsluiten. Naar verwachting is eind 2e kwartaal 2020 de eerste productie-informatie op onze website beschikbaar.

Windturbines en gezondheidsklachten worden regelmatig met elkaar in verband gebracht. Dat gebeurt met name vanwege het geluid van windturbines. Sommige mensen ervaren hinder als zij het gevoel hebben dat hun omgeving of levenskwaliteit verslechtert door de plaatsing van windturbines. Hierdoor kunnen gezondheidsklachten ontstaan. Voor andere directe effecten op de gezondheid is geen bewijs. Dit blijkt uit literatuuronderzoek van het RIVM.

Windturbines moeten aan strenge eisen voldoen als het gaat om veiligheid. Zie op deze website van RVO een overzicht. Alleen windturbines die gecertificeerd zijn volgens de normen komen in Nederland in aanmerking voor een omgevingsvergunning.

Windturbines mogen niet gevaarlijk zijn voor de omgeving. Bijvoorbeeld als een wiek afbreekt of een mast breekt. Ook mag het risico niet te hoog zijn op ongelukken met mensen. Hoe groot de risico's mogen zijn staat in het Activiteitenbesluit milieubeheer (artikel 3.15a).

Voor een kwetsbaar object mag de kans dat deze getroffen wordt door een falende windturbine (afgebroken wiek, mastbreuk) niet groter zijn dan eens in de miljoen jaar. Kwetsbare objecten zijn bijvoorbeeld een woning, school of kantoorgebouw. Bij moderne windturbines betekent dit een minimale afstand tot kwetsbare objecten van 140 tot 180 meter (afhankelijk van windturbinetype). De verplichte afstand tot woningen vanwege de geluid- en slagschaduwnormen maakt dat er geen risico's op woningen bestaan als gevolg van een falende windturbine.
 

Het plaatsen van windturbines kan effect hebben op dieren, het gaat met name om vogels en vleermuizen. Voordat de windturbines geplaatst mochten worden, is onderzocht of er onacceptabele effecten te verwachten zijn voor dieren. Bij het opstellen van de Milieueffectenrapportage (MER) voor Windpark Spui is dit onderzoek uitgevoerd. Uitkomst daarvan is dat er geen onacceptabele effecten gevonden zijn.

Windturbines zijn zo goed als 100% recyclebaar. Recyclen van de bladen (wieken) was lange tijd een technische uitdaging, maar is inmiddels ook mogelijk. Meer hierover vindt u op de onderstaande websites:

• https://www.demacq.nl/recycling-wieken-windturbines/
• https://www.flexipol.nl/start-up-extreme-eco-solutions-recyclet-composie

We kennen de rapporten. Vooralsnog zien we hierin geen aanleiding om onze exploitatie aan te passen.